Alkaliën - (Arabisch, van kali, de plant, uit wier asch het eerst eene alkalische zelfstandigheid verkregen werd), algemeene benaming voor de hydroxyden der alkalimetalen in ruimeren zin, ook die van de aardalkaliën. De eigenschappen, die de alkaliën, die alle in water oplosbaar zijn, gemeen hebben, zijn die van de hydroxylionen. Zij zijn n.l., opgelost in water zeer sterk gesplitst (electrolytisch gedissocieerd) in een positief geladen metaal- en een negatief hydroxylion.
Deze hydroxylionen werken in grootere concentraties op een aantal plantaardige stoffen etsend, smaken in verdunde oplossing zeep- of loogachtig en verkleuren sommige kleurstoffen b.v. roode lakmoesoplossing tot blauw. Dezelfde eigenschappen komen in mindere mate ook toe aan de koolzure zouten van de eigenlijke alkaliën, waarvan men de hydroxyden dan als caustische a. onderscheidt.
