[→Lat. stratum, laag], v., discipline in de geologische wetenschappen, gericht op de studie van gelaagde gesteenten, in het bijzonder in ruimte en tijd.
(e) Bij de stratigrafie onderscheidt men de lithostratigrafie (gericht op de gesteenten zelf), de biostratigrafie (gericht op de fossielinhoud van sedimenten), de chronostratigrafie (gericht op een tijdkader voor ruimtelijk gescheiden geologische gebeurtenissen). Stratigrafie heeft daardoor nauwe bindingen met →historische geologie, →paleontologie en →sedimentologie. In een stratigrafische tabel worden de chronostratigrafische eenheden verticaal gerangschikt, met de oudste onder, de jongste bovenaan, parallel aan de ruimtelijke rangschikking in de aardkorst.
LITT. J.Boulin, Méthodes de la stratigraphie et géologie hist. (1977).
stratigrafie. Overzicht van tijdperken, gebeurtenissen en gebergtevorming mln. jaren vóór heden era periode tijdvak overzicht gebeurtenissen gebergtevorming en kenmerken Kaeno-zoïcum Kwartair Holoceen recente fauna en flora; historisch tijdvak vanaf de ijstijden tot heden
0,012 Pleistoceen steentijd van de mensheid; ijstijden
2,5 Tertiair Neo-
geen Plioceen hoogtepunt in de zoogdieren ontwikkeling, een menselijke tak splitst zich van de apen af jongalpiene orogenese Mioceen uitbreiding graslanden; hoefdieren, moderne knaagdieren; ontstaan van poolijskappen Paleo-geen Oligoceen snelle ontwikkeling van de zoogdieren; eerste apen middenalpiene of pyreneïsche orogenese Eoceen begin huidige zoogdierenontwikkeling; oudste paardachtigen, olifanten
65 Paleoceen vernieuwing mariene flora en fauna
100
140 Meso-
zoïcum Krijt Boven-Krijt na hoogtepunt in de ontwikkeling sterven veel soorten reptielen uit, evenal de radisten, ammonieten, lauramische orogenese Onder-Krijt belemnieten; primitieve zoogdieren aanwezig; begin tweezaadlobbige Jura Malm planten; geen poolijskappen, warm wereldklimaat; Noord-Amerika en Europa drijven uiteen, ontstaan van Atlantische Oceaan en Indische Oceaan oudalpiene of kimmerische Dogger orogenese Lias
195 Trias Keuper reptielen, eerste zoogdieren, belemnieten; coniferennossen,
Schelpkalk cycadofieten; slenksysteem ontstaat tussen Amerika en Europa met Noord-Afrika Bontzandsteen
230 Paleo-
zoïcum Perm Zechstein eerste bloeitijd reptielen; door samendrijven Gondwanaland en Laurazië zijn de variscische gebergten ontstaan; Europa subtropisch met woestijnen: rode Rotliegendes zandsteen, zoutafzetting; zuidpool op Antarctica, deel van Gondwana, ijskap op India-AntarcticaAustralië-Zuid-Afrika
285 Carboon Boven-Carboon aardoppervlak verdeeld in twee continentale massa’s: Gondwanaland, Laurazië, gescheiden door oceaan; poolijskap op Zuid-Gondwana, evenaar variscische of hercynische orogenese
Onder-Carboon over West-Europa, Noord-Amerika (steenkool); vele geslachten en soorten van Amphibia; oudste reptielen
345 Devoon Boven-
Devoon MiddenDevoon OnderDevoon snelle ontwikkeling van landflora; insekten; oudste Amphibia verwant met kwastvinnige vissen; ontwikkeling vissen tot alle bekende orden; Europa subtropisch, Gondwana koel
395 Siluur Boven-Siluur kaakloze zoetwatervissen; eerste vaatplanten in zee; graptolieten, koralen, brachiopoden,
nautilusachtigen caledonische orogenese Onder-Siluur zuidpool met ijskap op Sahara; evenaar over Canada-Zweden-Siberië-Australië (riffen)
435 Ordovi-
cium BovenOrdovicium OnderOrdovicium trilobieten, graptolieten, nautilusachtigen, Articulata Brachiopoda, koralen
500 Cam-
brium BovenCambrium MiddenCambrium OnderCambrium trilobieten, brachiopoden, zeelelieachtigen, Archaeocyathidae cadomische orogenese
600 PrecamAlgon-
kium Jotnium oudste mariene fauna met verhard skelet
700 brium (Protorezoïcum) Karélien gedifferentieerde mariene fauna zonder skelet
Keeweenawan Huronien
2600 Archeï-
cum Botnium oudste rifvormende kalkalgen talrijke gebergtevor-
2700
3100
3200 (Azoï-
cum) Ladogium oudste bacteriën; begin zuurstof in de atmosfeer eerste aanwijzing voor stromend water mingen oergebergten (schilden)
