Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 17-06-2020

Sigismund

betekenis & definitie

koning (1410-37) en keizer van het DUITSE RIJK (1433—37), *15.2.1361 Neurenberg, ♱9.12.1437 Znaim; zoon van keizer Karel IV. Sigismund erfde in 1378 met markgraafschap Brandenburg, huwde Maria, dochter van de Hongaars-Poolse koning Lodewijk de Grote en kreeg daardoor aanspraak op Polen en Hongarije. Hij werd in Hongarije in 1387 tot koning gekroond. Tegen de invallen van de Turken leidde Sigismund een kruistocht, die eindigde met de nederlaag bij Nikopolis (28.9.1396). Als keizer spande hij zich in om een einde te maken aan het Westers Schisma door de bijeenroeping van het Concilie van Konstanz (1414). De dood op de brandstapel van Hus wekte hevig verzet in Bohemen tegen Sigismund, dat hem niet vóór 1436 als koning erkende (wat hij sinds 1419 nominaal was), waardoor hij jarenlang in de Hussietenoorlog betrokken werd. Sigismund was een bekwaam diplomaat, maar militair zwak. Zijn verzet tegen de Turkse opmars was belangrijk; van nog grotere betekenis was dat hij Frederik van Hohenzollern en markgraaf Frederik de Strijdbare van Meissen met resp. de keurvorstendommen Brandenburg (1415) en Saksen (1423) beleende. Sigismund I, koning van POLEN (1506-48), *1.1. 1467, ♱l.4.1548 Krakau; jongste zoon van Kazimir IV. Sigismund voerde ter verdediging van Litouwen veel strijd tegen de Russen en bestreed de Reformatie. Door Sigismunds tweede vrouw Bona Sforza kwamen er veel Italiaanse kunstenaars naar Polen, zodat de renaissancekunst er tot bloei kwam. Sigismund II Augustus, koning van POLEN (1548-, *1.8.1520 Krakau, ♱7.6.1572 Knyszyn; enige zoon van Sigismund I. Hij kreeg in 1544 het bestuur over Litouwen. Sigismund had veel moeilijkheden met de Landdag. Hij sloeg de Russische poging de Baltische landen te bezetten af en verwierf Lijfland, alsmede de leenhoogheid over Koerland. Op het einde van zijn regering stond Sigismund bijna ongelimiteerde vrijheid van godsdienst toe. Met hem stierf de dynastie van de Jagellonen uit.

Sigismund III Wasa koning van POLEN (15871632), *20.6.1566 Gripsholm, ♱30.4.1632 Warschau; zoon van de Poolse prinses Maria (dochter van Sigismund I) en de Zweedse koning Johan III. Hij bleek een ijverig wegbereider van de Contrareformatie. Dit laatste werd hem in Zweden, waar hij in 1592 zijn vader opvolgde, noodlottig; zijn oom Karel werd er in 1598 regent, in 1604 koning (Karel IX). Sigismund gaf zijn rechten op de Zweedse kroon niet prijs, wat tot een langdurige PoolsZweedse oorlog leidde (tot 1660) waarin Lijfland voor Polen verloren ging (1629). In Rusland intervenieerde Sigismund met succes in de daar heersende verwarring, maar toen hij er geen genoegen mee nam dat zijn zoon tsaar werd (hij ambieerde die functie zelf) gingen de Poolse kansen op de Russische troon verloren (1612).

< >