o., de wijze waarop een chemische reactie plaatsvindt.
(e) Een reactiemechanisme van een bepaalde reactie is het totaal van de elementaire chemische processen die zich op moleculaire schaal afspelen en waardoor uit de reagentia de reactieprodukten worden gevormd. Soortgelijke ➝reacties kennen vaak overeenkomstige reactiemechanismen.
Het optreden van een chemische reactie tussen twee stoffen kan worden verklaard door aan te nemen dat de atomen of moleculen bij botsingen korte of lange tijd aaneenhechten en zich hergroeperen tot een of meer nieuwe verbindingen. Niet elke botsing tussen twee deeltjes is effectief in dit opzicht. Het aantal botsingen waarbij de reactie H2 + I2 ➝ 2HI optreedt, is bij lage temperatuur gering: de moleculen kaatsen elastisch van elkaar terug. Bij hogere temperatuur heeft een deel van de moleculen voldoende energie om aaneen te kleven tot een geactiveerd complex H2I2, dat na korte tijd uiteenvalt in twee moleculen waterstofjodide, Hl. De effectiviteit der botsingen houdt ook nog verband met geometrische factoren: de moleculen moeten in een gunstige stand op elkaar stoten.
Van vele chemische reacties is het reactiemechanisme opgehelderd. De moeilijkheid daarbij is, dat de geactiveerde complexen zo korte tijd bestaan (10-13—10-2 s). De elektronenspinresonantie, waarbij in een sterk magneetveld de energie wordt gemeten, nodig voor het doen omklappen van de spin van een zgn. ongepaard elektron, levert belangrijke gegevens omtrent reactiemechanismen, omdat geactiveerde complexen vaak zulke ongepaarde elektronen bevatten.
