v. (g. mv.), het algemeen-bekend-zijn, publiciteit: aan iets geven; de van zittingen, publiek toegankelijk zijn.
Openbaarheid van rechtspraak in burgerlijke en in strafzaken is een van de hoofdbeginselen van de rechtspleging in Nederland. De terechtzittingen worden in het openbaar gehouden en de vonnissen worden met open deuren uitgesproken. Openbaarheid is bedoeld als een waarborg voor onpartijdige behandeling en inachtneming van elementaire voorschriften van rechtspleging. De wet kent uitzonderingen op het beginsel: zo worden verhoren en pleidooien in zaken van echtscheiding en scheiding van tafel en bed met gesloten deuren gehouden. Voorts kan de rechter om gewichtige redenen bevelen dat het rechtsgeding geheel of gedeeltelijk met gesloten deuren zal plaatshebben.
Ook de zittingen van de vertegenwoordigende lichamen (Staten-Generaal, provinciale staten, gemeenteraad) en van de rechtsprekende colleges zijn in het algemeen openbaar. In bijzondere gevallen kunnen echter besloten zittingen worden gehouden. In toenemende mate worden pogingen in het werk gesteld om het recht op openbaarheid van overheidsstukken (grond-)wettelijk vast te leggen en nader te regelen, vooral met het oog op de democratisering van de politieke besluitvorming. De discussie hieromtrent werd gestimuleerd door het in 1970 verschenen rapport Openbaarheid-Openheid van de commissie Heroriëntatie Overheidsvoorlichting (commissie-Biesheuvel).
LITT. J.M.Galjaard, Besturen in openheid (1974).
De Belg. Grondwet omvat drie bepalingen:
1. de Wetgevende Kamers zijn openbaar; op verzoek van de voorzitter of tien leden kan elke Kamer evenwel met gesloten deuren vergaderen;
2. alle rechtszittingen zijn openbaar, tenzij de openbaarheid gevaar oplevert voor de orde of de goede zeden;
3. de vergaderingen van de provinciale en de gemeenteraden zijn openbaar.
