bergmassief in Duitsland in Saksen, ten noorden van Frankenhausen, ten zuiden van de Goldene Aue, ca. 80 km2. Kyffhäuser bestaat uit een restgebergte van permische zandsteen en conglomeraten behalve in het noorden, dat uit kristallijne gesteenten en gneis bestaat.
Het noordelijke deel is het hoogst, ca. 300 m, het zuiden is sterk bebost. In het noordwesten de ruïnes van de Rotenburg (ca. 1100 gebouwd, in 1525 verwoest), in het noordoosten de eigenlijke Kyffhäuser, 457 m, met de ruïnes van een keizerlijke burcht (12e eeuw, begin 16e eeuw verlaten), uit Oberen Unterburg bestaande. In het zuidwesten liggen de ruïnes van de Falkenburg (14e eeuw) en de Barbarossahöhle, een gipsgrot.
