Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-06-2020

gneis

betekenis & definitie

o., metamorf gesteente, dat vnl. bestaat uit kwarts, veldspaat en glimmer.

(e) Gneis heeft een parallelstructuur door de evenwijdige richting der glimmerblaadjes. De veldspaat is meestal deels orthoklaas of microclien, deels plagioklaas, de glimmer deels biotiet, deels muskoviet. Granaat, sillimaniet, cordiëriet, toermalijn, epidoot en grafiet komen veel voor, vaak in zulke hoeveelheden, dat zij het hoofdbestanddeel worden. Kwarts en veldspaat zijn dikwijls tot lensvormige aggregaten verenigd, waaromheen zich de glimmerblaadjes buigen. Bij meer ronde vorm der kwartsveldspaataggregaten gelijken zij met hun rand van donkere glimmer op ogen (ogengneis genoemd). Als glimmer op de achtergrond treedt en in de plaats daarvan een amfibool of pyroxeen hoofdbestanddeel wordt, ontstaan amfiboolen pyroxeengneis.