[→Ital. galera], v./m. (-en),
1. houten oorlogsschip dat door roeiers werd voortbewogen (e);
2. (boekdrukkers) een zinken of aluminium plaat met drie opstaande randen, die wordt gebruikt om het zetsel op te bouwen en eventueel als bewaarplaats daarvoor te dienen;
3. (distilleerderij) grote gemetselde oven waarin een aantal vaten of retorten in rijen wordt geplaatst, voor de bereiding van sterkwater of het overhalen van andere vloeistoffen.
(e) De galei was een lang en smal, dus snel, schip, van de 11e–18e eeuw in gebruik, voornamelijk in de Middellandse Zee. Het gebruik bereikte zijn hoogtepunt in de 16e eeuw (Slag bij Lepanto, 1570). Het werd geroeid door 100–200 ‘galeislaven’. Voor de lange tochten was het voorzien van twee masten met de driehoekige Latijnse zeilen. Achter bevond zich de kajuit en op de voorplecht een platform voor werpmachines, later voor geschut (maximaal 10 stukken). De galei werd in Nederland alleen gebruikt tussen 1590 en 1607 tegen de Spaanse galeien (Slag bij Sluis, 1604). →galjoen.
Al zeer vroeg begon men misdadigers als roeiers te gebruiken bij wijze van straf. Italië begon hiermee, Frankrijk en Spanje volgden. In de Franse Revolutie werd deze straf afgeschaft.
LITT. R.C.Anderson, Oared fighting ships (1962); C.Tors, Ancient ships (1964).
