(Euratom), supranationale gemeenschap van de ‘zes’ bij het Verdrag van Rome (25.3.1957), tegelijk met het EEG-verdrag, tot stand gekomen en op 1.1.1958 in werking getreden. Doel is bijdrage in de verhoging van de levensstandaard door het scheppen van de voorwaarden voor de snelle totstandkoming en groei van de industrie op het gebied van de kernenergie.
Daarnaast heeft zij tot taak de ontwikkeling van onderzoek, verspreiding van technische kermis, het vaststellen van uniforme veiligheidsnormen ter bescherming van werknemers en bevolking, controle op het juiste gebruik van het kernmateriaal en het gaan bevorderen van het vreedzaam gebruik van kernenergie (het gebruik voor militaire doeleinden valt er niet onder). De Euratom doet dit in samenwerking met de nationale onderzoekcentra teneinde doublures te voorkomen en lacunes zelf op te vullen. Hiervoor wordt telkens een vijfjaren programma van onderzoek (PVO) opgesteld, dat ten dele wordt uitgevoerd in het eigen onderzoekcentrum van Euratom (vier vestigingen), ten dele gezamenlijk met wetenschappelijke instituten of industriële ondernemingen en voor een laatste deel geheel wordt uitbesteed via onderzoekcontracten. Aangezien de lidstaten deze PVO financieren, kunnen zij via de begroting daarvan hun eigen inzichten over de richting van het onderzoek tot uitdrukking brengen en soms doen prevaleren. Een ander hulpmiddel is de opstelling van een Indicatief Programma (IP) dat door een raming van de toekomstige produktie en verbruik een richtsnoer kan bieden voor de industriële investeringen. In 1967 is het IP gepubliceerd, met een raming tot het jaar 2000.De gemeenschapsaspecten van Euratom vindt men terug in de instelling van de gemeenschappelijke markt voor produkten en uitrusting van de kernenergie. Het gemeenschappelijk buitentarief is laag en wordt somtijds nog ten dele opgeschort. De Raad kan het predicaat ‘gemeenschappelijke onderneming’ uitreiken, waardoor deze ondernemingen fiscale faciliteiten ontvangen zodat zij kunnen concurreren met producenten van traditionele vormen van energie. Voorts is er een Voorzieningsagentschap met rechtspersoonlijkheid en financiële zelfstandigheid dat het optierecht heeft op binnen de gemeenschap geproduceerde grondstoffen en het uitsluitend recht om met andere landen leveringscontracten af te sluiten. Dat is in 1958 reeds gebeurd bij een samenwerkingsovereenkomst tussen Euratom en de VS (in dat stadium wist men zich tevens van hulp bij de reactorbouw te verzekeren). De uraanmarkt is in de jaren zeventig gekenmerkt door een vraagoverschot met als gevolg een snelle prijsstijging.
Daardoor zijn leveringscontracten op lange termijn vrijwel niet af te sluiten. Dat bemoeilijkt o.a. de aanpak van het energieprobleem op lange termijn. Een verdere taak voor de Europese Commissie is het formuleren van standpunten over investeringsprojecten op het gebied van de kernenergie; het leveren van bijdragen voor de oplossing van veiligheidsproblemen en het deelnemen aan de prospectie van natuurlijk uranium in het gebied van de Gemeenschap.
LITT. J. Errera enz., Euratom, analyse et communautaire du traité (1958); J.G. Polach, Euratom: its background, issues and econ. implications (1974).
