Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 27-07-2019

Code Civil

betekenis & definitie

[Fr.], het Franse burgerlijk wetboek, ingevoerd in 1804 (gedurende enige tijd ook Code Napoléon geheten), dat als eerste Franse codificatie van burgerlijk recht tevens vele andere landen tot voorbeeld heeft gediend. Wat betreft de verbintenissen werden in de Code Civil alle verbintenissen van Romeins-rechtelijke origine geregeld, in tegenstelling tot de Code de Commerce.

Door de beknopte, duidelijke formulering viel de Code Civil ook zeer goed uit wat betreft de tijd van haar concipiëring: ‘enkele jaren eerder zou de Code Civil hebben geflonkerd met revolutionaire buitensporigheid, enkele jaren later had het verduisterd kunnen worden door de schaduwen van het despotisme’ (H. A.L.Fischer), zodat de Code Civil met recht geprezen kon worden als een werk van het juiste, juridische midden. Napoleon betoonde daarbij zijn meesterschap niet door belangstelling voor details, maar door zijn scherpe visie op verbindende aspecten en algemene implicaties. De bronnen van de Code Civil zijn: het Romeinse recht (zoals dit werd geïnterpreteerd door de geleerden, in het bijzonder Pothier), het Franse gewoonterecht, canoniek recht (o.a. voor het huwelijk), ordonnanties van Aguessau (o.a. voor het erfrecht) en intermediair recht (d.w.z. recht dat tot stand kwam na 1789 en vóór de Code Civil).In Nederland heeft de Code Civil gegolden van 1810—38, toen het Ned. Burgerlijk Wetboek werd ingevoerd waarin een aantal oudvaderlandse rechtsinstellingen zijn verwerkt, maar waarin anderzijds ook de invloed van de Code Civil volledig overheersend was.

In België geldt de Code Civil nog steeds, behoudens talrijke wijzigingen.

LITT. Fenet, Rec. compl. des travaux préparatives du Code Civil (15 dln. 1827—28); R.Villeneuve de Janti, Bonaparte et le Code Civil (diss. 1934); B. Schwartz, The Code Napoleon and the Common Law world (1956).

< >