Onze Taal Woordpost

Genootschap Onze Taal (2020)

Gepubliceerd op 25-01-2021

ongemeen

betekenis & definitie

betekenis
buitengewoon, bijzonder

uitspraak
[on-guh-meen]

citaat
"Leonard Geluk, die namens het kabinet met een Transitiecommissie de overdracht van de jeugdzorg aan gemeenten volgde, is ook ongemeen bezorgd over de onrust. "
Bron: D66 en CDA: kabinet moet jeugdzorg vóór augustus duidelijkheid geven (Gijs Herderscheê, de Volkskrant, 25 juni 2014)

woordfeit
De oudste betekenis van gemeen is 'gemeenschappelijk'; die zie je nog in bijvoorbeeld iets met iemand gemeen hebben, de grootste gemene deler en algemeen ('voor/met allen samen'). De daaruit ontstane betekenis 'gewoon, alledaags' is nu verouderd, maar leeft nog voort in de (tamelijk ambtelijke) woorden buitengemeen 'buitengewoon' en ongemeen 'ongewoon, bijzonder'. Om dat laatste woord gaat het in het citaat hierboven.
De bekendste betekenis van gemeen, 'vals, slecht', is ontstaan doordat er op 'het gewone' werd neergekeken: iets wat gemeen ('gewoon') was, werd daardoor als iets slechts beschouwd.