Deze eerste fase van de Middeleeuwen (ca. 350/400ca. 900 AD) begint even na het wegtrekken van de (meeste) Oude Friezen en even voor het moment waarop Fryslân nieuwe bewoners trok of anders de bevolking weer ging groeien.
Zo beschouwd beginnen de middeleeuwen in Fryslân iets eerder dan in bijv. zuidelijk Nederland (& Volksverhuizingstijd). Volgens de gangbare historische indeling eindigend rond 950. Een eind rond 900 is voor Fryslân verdedigbaar (& Volle middeleeuwen). Archeologen plegen de Vroege Middeleeuwen tot circa 1050 door te laten lopen en daarmee ook de Ottoonse periode tot deze fase te rekenen, maar dat verdient niet de voorkeur. Onderverdeling van de Vroege Middeleeuwen deels gebaseerd op de ontwikkelingen elders in Nederland: Merovingische periode en Karolingische periode. Met enige nuanceringen is deze periodisering (gemakshalve) ook voor Fryslân bruikbaar. Er is gezien de vroegere start echter tenminste één belangrijke afwijking nodig: de laatste fase van de Romeinse tijd (volgens de landelijke indeling) en vroegste van de Merovingische periode worden in Noord-Nederland samen als de Volksverhuizingstijd aangeduid, een periode die volledig tot de vroege middeleeuwen wordt gerekend. Zij zijn voor Fryslân een periode van groei sinds het bewoningshiaat met de komst van Angelsaksen (& Volksverhuizingstijd) en daarop volgende bevolkingsaanwas. Politieke en economische contacten en culturele overeenkomsten met de andere gebieden rond de zuidelijke Noordzee (& Noordzeecultuur).
Fryslân profiteert van de economische opkomst van deze gebieden incl. het Merovingische rijk (& Merovingische periode). Volgt ook de staatkundige ontwikkelingen met de opbouw van regionaal en later supra-regionaal koningsschap (& Friese koningen). Ook monetaire overeenkomsten (& Sceatta). Fryslân is of wordt in de late zevende eeuw onderdeel van Groot-Friesland, maar precieze positie daarbinnen nog onbekend. Na de Frankische verovering (719 of 734, & Karolingische periode) onderdeel van het Frankische rijk en Frisia daarbinnen. Kerstening en bloei van de Dorestad-handel (& Friese handel).