Naar de buikzijde, weg van de rugzijde, bij dieren de onderkant, bij de mens de voorkant
Het tegengestelde van ventraal is dorsaal (aan de rugzijde). De dorso-ventrale as is naast de fronto-caudale as het belangrijkste mechanisme waardoor een tweezijdig symmetrisch dier een coördinatenstelsel krijgt waarmee de positie van organen en ledematen vastgelegd kan worden.
Radiair-symmetrische dieren hebben geen ventrale of dorsale zijde. De bovenkant en onderkant worden aangeduid als oraal en aboraal. De anatomische positiebepaling van de Bilateria is niet van toepassing op de radiaire symmetrie.
De dorsale identiteit ontstaat in de embryonale ontwikkeling van gewervelde dieren onder invloed van het signaaleiwit Chordin, terwijl het eiwit BMP4 de ventrale identiteit bepaalt. De homologe eiwitten bij Drosophila heten resp. Sog en Decapentaplegic, maar deze bepalen bij Drosophila de ventrale en de dorsale identiteit (precies omgekeerd). Dit heeft te maken met de conversie van Protostomia naar Deuterostomia in de vroege evolutie van de Bilateria.
De dorso-ventrale as is bij gewervelde dieren de eerste lichaamsas die in de embryonale ontwikkeling ontstaat. Opvallend is dat de manier van ontstaan sterk verschilt tussen diergroepen. Bijvoorbeeld bij de klauwpad Xenopus ontstaat het dorsaal organiserend centrum (Nieuwkoopcentrum en Spemanncentrum) na de corticale rotatie die volgt op de bevruchting van het ei, zelfs vóór de eerste klieving. Bij de kip daarentegen speelt de zwaartekracht de hoofdrol en bij zoogdieren en de mens wordt de dorso-ventrale as pas aangelegd na innesteling van de blastocyst in de baarmoederwand, door signalen vanuit de hypoblast. Waarom in de evolutie zoveel verschillende manieren zijn ontstaan om zo’n cruciaal proces als de vorming van de eerste lichaamsas vast te leggen is onduidelijk.
