Stroming die stelt dat de natuur vanwege haar extreme complexiteit niet door evolutie kan zijn ontstaan maar het werk is van een verstandige maker
Het idee van intelligent ontwerp gaat terug op William Paley, met zijn boek “Natural Theology” uit 1802, en was ook in de tijd van Darwin een discussiepunt. Het argument van intelligent ontwerp (Engels: “Intelligent Design”) is dat structuren zoals het oog van gewervelde dieren zó ingewikkeld zijn dat ze geen enkel onderdeel kunnen missen en dus ontstaan moeten zijn met alle onderdelen tegelijk. Door evolutie is dat onmogelijk. De “niet-reduceerbare complexiteit” in de natuur is daarmee bewijs voor het bestaan van een intelligente ontwerper. Wie die ontwerper is wordt in het midden gelaten, maar de meeste aanhangers vinden in de theorie steun voor het bestaan van God.
In de jaren negentig van de vorige eeuw had de theorie veel aanhangers, onder meer als gevolg van een boek van de Amerikaanse biochemicus Michael Behe, “Darwin’s Black Box”. Hij wees o.a. op de complexiteit van de bacteriële flagel, die bestaat uit meer dan vijftig onderdelen: een filament, een haak, een serie eiwitten die de flagel verankeren in de buitenmembraan en in de celmembraan, plus een intracellulaire motor die de flagel aandrijft. Zo’n “niet-reduceerbaar complexe” structuur kan nooit door evolutie ontstaan. In zijn boek bespreekt Behe een groot aantal biochemische systemen die hetzelfde principe illustreren.
De iconen van de intelligent ontwerp-theorie zijn inmiddels allemaal gevallen. Zo is bijvoorbeeld aangetoond dat de bacteriële flagel een voorloper heeft, namelijk een Type III-secretiesysteem. Door duplicaties en functionele veranderingen kan daaruit vrij gemakkelijk een bacteriële flagel zijn ontstaan.
Tegenwoordig hoor je weinig meer over de theorie.
