Zwarte Piet is het hulpje van Sinterklaas. De Sint houdt er meerdere van deze donker geschminkte en met pruik getooide knechten op na, om de kinderen in Nederland van cadeaus te voorzien. Dit is het traditionele volksverhaal, historici vertellen iets anders.
Het is opvallend dat er over Zwarte Piet wordt gesproken in enkelvoud, terwijl er vrijwel altijd meerdere pieten rondlopen. Traditioneel strooien ze met pepernoten en snoepgoed. Daarnaast zijn ze behendig in het doen van acrobatische kunsten en proberen ze op clowneske wijze kinderen te vermaken. Dit was vroeger anders: toen was Piet meer een boeman die met een roe zwaaide en stoute kinderen zomaar mee kon nemen in zijn jute zak, iets wat de moderne Piet niet meer doet.
Waar Zwarte Piet vandaan komt is onduidelijk. De eerste afbeelding van een Zwarte Piet is te vinden in het, uit 1848 stammende, kinderboek Sint Nikolaas en zijn knecht. Daarna is het donkere hulpje steeds vaker te zien, de ene keer gehuld in een Turks kostuum, de andere keer in een Indiaans pak. In de twintigste eeuw wordt zijn definitieve outfit vastgesteld: een pagekostuum uit de zestiende eeuw dat werd gedragen door Moorse bedienden in Spanje.
In vroegere tijden had Sinterklaas slechts één Piet aan zijn zijde. Na de Tweede Wereldoorlog worden het er steeds meer en nog later, in de jaren negentig, krijgen de verschillende pieten hun eigen functie (Hoofdpiet, Wegwijspiet) en neemt hun aantal toe. Dit hangt samen met het succes van de Sinterklaasprogramma's op televisie, waar telkens nieuwe personages hun intrede doen.
