Bij de ziekte van Crohn treedt een ontstekingsreactie op in de gehele darmwand, van het slijmvlies aan de binnenkant tot aan de buitenste laag.
De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa worden samen Inflammatoiry Bowel Disease (IBD) genoemd. Bij de ziekte van Crohn vindt met name een ‘overreactie’ van het immuunsysteem plaats op het (normale) contact met (bacteriële) antigenen in de darminhoud. De ziekte van Crohn ontstaat door een combinatie van genetische aanleg (vooral m.b.t. het immuunsysteem) en omgevingsfactoren. De hoofdsymptomen zijn diarree, buikklachten en vermoeidheid.
Complicaties komen voor in de vorm van fistels, verklevingen van de darm aan andere structuren in de buikholte, vernauwing van de darm door de vorming van littekenweefsel en abcessen. Buiten de darm treden ook vaak problemen op in de gewrichten, botontkalking, groeiachterstand, spierweefsel dat wordt aangetast en gaat ontsteken. Soms wordt dan ten onrechte de diagnose fibromyalgie gesteld.
Meer dan 30 genen hebben invloed op het ontstaan van de ziekte van Crohn. Maar het is belangrijk te beseffen dat Crohn een multifactoriële aandoening is, waarop de patiënt zelf invloed heeft. De betreffende genen kunnen door een minder gezonde leefstijl ‘aan’ gezet worden. Mensen die roken hebben een twee maal hogere kans om de ziekte van Crohn te ontwikkelen. Mogelijk leidt het gebruik van antibiotica tot een hogere kans op het ontwikkelen van de ziekte.
Ook het gebruik van anticonceptiepil staat in verband met een grotere kans op het ontstaan ervan.
Daarnaast blijkt de samenstelling van de vetten in de voeding een hele belangrijke rol te spelen.. Beperking van linolzuur in het dieet lijkt sterk aan te bevelen.
Tenslotte is er mogelijk een verband met het eten van aardappelen. In aardappelen komen van nature de glycoalkaloïden solanine en chaconine voor. Deze alkaloïden leidde tot schade aan de barrière in de darm van muizen die gevoelig waren voor het ontstaan van IBD. In een studie werden doseringen gebruikt die overeenkomen met de menselijke voeding.
De auteurs van deze studie merken op dat IBD meer voorkomt in landen waar aardappelen worden gegeten, en dat bakken of frituren van aardappels deze glycoalkaloïden concentreert.
Wanneer de juiste omstandigheden optreden voor een ontstekingsreactie in de darm, leidt deze ontstekingsreactie altijd tot uitgebreide beschadiging van het darmslijmvlies, en daarmee tot verder contact tussen diverse antigenen en het immuunsysteem. Op zich kan deze interactie de ontstekingsreactie onderhouden.
Het remmen van ontstekingsreacties en het verbeteren van de slijmvliesbarrière zijn de belangrijkste punten waarop voedingsinterventie en voedingssupplementen kunnen ingrijpen. Dat kan de vicieuze cirkel van ontstekingsreactie en slijmvliesbeschadiging doorbreken.
De barrièrefunctie van het slijmvlies is te verbeteren door het gebruik van Omega-3 vetzuren (visolie) en Gamma-linoleenzuur (GLA). GLA bevat een aantal ontstekingsremmende en barrièrefunctie-bevorderende eigenschappen die het tot een belangrijk hulpmiddel maken bij allerlei ontstekingen in huid en slijmvliezen.
Slijmstoffen dienen als voedingsstof voor bepaalde darmflorabacteriën. Verstoring van de darmflora kan optreden na darminfecties of langdurige diarree, bij chronische darmwandontstekingen en na gebruik van antibiotica. Een vaak over het hoofd geziene oorzaak van verstoring is de darmvoorbereiding die mensen krijgen voor het verrichten van een darmscopie. Door dit osmotische laxeermiddel wordt de darm in korte tijd leeggemaakt. Omdat het bij dit onderzoek altijd gaat om mensen die al buikklachten hebben kan dit de figuurlijke druppel zijn.
Oxidatieve stress is de celbeschadiging in verband met de chemische reactie tussen vrije radicalen en andere moleculen in het lichaam.
Oxidatieve stress wordt in verband gebracht met de ziekte van Crohn, zowel in het ontstaan als het beloop. Onderzoek toonde aan dat ook in een rustige fase de hoeveelheid antioxidanten (carotenoïden, vitamine C) in het bloed bij personen met de ziekte van Crohn verlaagd is t.o.v. gezonde proefpersonen.
Twee plantaardige stoffen met antioxidanteigenschappen, Ginkgo biloba-extract (120-240mg) en geelwortelextract bleken positieve resultaten te geven.
Verder vermindert granaatappelextract de ontstekingsverschijnselen en heeft het een positief effect op de darmflora bij ratten.
Bij complicaties of onvoldoende reageren op de medicatie is chirurgisch ingrijpen noodzakelijk. Bij de ziekte van Crohn worden alleen de aangedane gedeelten van de darm verwijderd.
In de laatste paar jaar is er onderzoek gedaan naar de effecten van probiotische stammen op de barrièrefunctie van het slijmvlies. Stammen die een aangetoond positief effect hebben op de barrièrefunctie zijn:
– Lactobacillus rhamnosus GG
– Lactobacillus acidophilus LA-5
– Bifidobacterium lactis BB-12
– Staphylococcolitis ulcerosas thermophilus TH-4
– Bifidobacterium infantis BB-02
Inmiddels is ook ontdekt dat vitamine D op een aantal belangrijke punten invloed kan uitoefenen op de barrièrefunctie en ontstekingsprocessen in de darm.
Voeding speelt een belangrijke rol bij de ziekte van Crohn. Een dieet met veel suikers, weinig vezelstoffen en weinig rauwe groenten en fruit, veel verzadigde vetten en fast food vergroten het risico. Een mediterraan dieet met veel vezels, groenten, fruit, vis, olijfolie, granen en noten verlagen dit.
De meeste voedings- en supplementadviezen die gelden bij de ziekte van Crohn, zijn gericht op het versterken van het darmslijmvlies en het remmen van ontstekingen.
