Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in Goedereede

betekenis & definitie

Woonhuizen. Goedereede heeft nog diverse oude, overwegend diepe huizen.

Langs de haven en aan de Markt staan tweelaags huizen, elders vooral eenlaagspanden. De oudste huizen hebben een kern uit circa 1500 en een jongere (17de- of 18de-eeuwse) gevel met latere wijzigingen. Voorbeelden van rijzige tweelaags huizen met een oude kern zijn Markt 4, Markt 13 en Markt 6. Het laatstgenoemde bestaat uit een laat-15de-eeuws achterhuis en een rond 1550 vernieuwd voorhuis met puntgevel (gerestaureerd 1961-'62). In later tijd gepleisterde puntgevels hebben Noordzijde Haven 1 (16de eeuw) en Markt 2 (17de eeuw). Het huis Markt 3 bezit een vroeg-17de-eeuwse trapgevel. Voorbeelden van eenlaagspanden met 17de-eeuwse trapgevels zijn Catharinastraat 14 (1613) en Kerkstraat 4, 5 en 14.

Voorbeelden van de vele eenlaagspanden met puntgevel en latere (blok)bepleistering zijn het mogelijk 17de-eeuwse huis Catharinastraat 11 en de 18de-eeuwse huizen Catharinastraat 2 en 3-9, De Pad 1 en 3 en Pieterstraat 23; de ongepleisterde variant tonen Toepad 1 en Kinderdijk 1 (beide circa 1700). Het huis Kerkstraat 7 heeft een gepleisterde puntgevel (1773). Klokgevels hebben Pieterstraat 2 en Kerkstraat 1 (beide circa 1775) en van ingezwenkte lijstgevels voorzien zijn Zuidzijde Haven 3 (circa 1840) en Markt 9 (inwendig met laat-gotische peerkraalconsoles). Bij het in opzet 16de-eeuwse huis Noordzijde Haven 11 heeft men de voorgevel rond 1850 opgetrokken uit secundair verwerkte blokken Gobertangesteen. Het 17de-eeuwse huis Noordzijde Haven 7 kreeg rond 1840 een nieuwe gevel en bij Noordzijde Haven 33 werden rond 1860 twee oudere panden achter één nieuwe gevel samengevoegd.

Rond 1830 verrees het brede herenhuis Noordzijde Haven 41 met een sobere bakstenen gevel en een stoep met fraaie hardstenen palen. Vergelijkbare gevels hebben Noordzijde Haven 13 (circa 1850) en Zuidzijde Haven 4 (circa 1860), waarbij het laatste is voorzien van neoclassicistische hoekpilasters. Het notarishuis Noordzijde Haven 15 (circa 1860) heeft gepleisterde neoclassicistische vensteromlijstingen. Met eclectische vensteromlijstingen uitgevoerd is het herenhuis Zuidzijde Haven 5 (circa 1865). Een eenvoudiger afwerking toont het gepleisterde dwarse huis Pieterstraat 22-24 (1864). Het dwarse huis Kinderdijk 9 (1866) is het stamphuis van een verdwenen meestoof.

De twee dwarse huizen Torenslop 3-5 zijn rond 1900 gebouwd en de gepleisterde villa Mariadijk 1 rond 1915. Expressionistische details vertonen Noordzijde Haven 31 (circa 1930) en Zuidzijde Haven 14 (circa 1935). Van kort na 1945 dateren de als Oostenrijkse herstelbetaling gebouwde houten woningen Oostenrijksestraat 1-11.

< >