Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Oosterwijk in Leerdam

betekenis & definitie

Oosterwijk. Dijkdorp, ontstaan in de 11de eeuw op een oeverwal van de Linge (Oudendijk) ten zuidwesten van Leerdam.

Een in 1571 na een dijkdoorbraak ontstaan ‘wiel’ is later buitengedijkt (Lingedijk). Na de sloop van de middeleeuwse dorpskerk verrees in 1872 de huidige sober neoclassicistische Herv. kerk (Kerkelaantje 4), een zaalkerk met consistoriekamer en toren.

In de toren met houten lantaarn en ingesnoerde spits hangt een klok uit 1502. Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf met ijzeren trekstangen en bevat een preekstoelkuip uit circa 1650.Boerderijen. De laat-18de-eeuwse hallenhuisboerderij Oudendijk 5-7 behoorde tot het bezit van het Huis Oosterwijk en werd in 1855 (jaartalankers) ingrijpend verbouwd. Uit de 17de eeuw stamt de boerderij Noorderlingedijk 137, die in de 18de eeuw werd verbouwd en in 1855 uitgebreid tot een dwars voorhuis met haaks aangebouwde schuur. De mogelijk nog laat-18de-eeuwse ‘Lingehoeve’ (Noorderlingedijk 199) heeft een dwars voorhuis met gepleisterde voorgevel. Andere gebouwen met een dwars geplaatst voorhuis zijn de boerderij Noorderlingedijk 8 (circa 1850) en het Heukelumse veerhuis annex café Noorderlingedijk 1 (circa 1850). Aardige woonhuizen zijn het grote blokvormige huis Oudendijk 31 (circa 1905) en de arbeiderswoningen Nortierstraat 5-27 (1908).