Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Overige fabrieksgebouwen in Zaandam

betekenis & definitie

Aan het Noordzee Kanaal ligt de voorm. stoommeelfabriek ‘Vrede’ (Sluispolderweg 9), gebouwd in 1918 naar ontwerp van S.B. van Sante. In verband met de voedselvoorziening in tijden van oorlog werd de fabriek binnen de Stelling van Amsterdam gesitueerd.

Dit vijflaagse fabrieksgebouw met betonskelet en bakstenen gevels is rijk versierd met meanders van terracottategels, waterspuwers, lisenen en gevelstenen in expressionistische vormen. Boven de ingangen tonen gevelstenen respectievelijk het bouwjaar en de woorden LUX (licht) en PAX (vrede). De voorm. stoomrijstpellerij ‘De Phenix’ van C. Kamphuis (Oostzijde 155) omvat een zeslaags bedrijfsgebouw in neorenaissance-stijl (circa 1880) en een vierlaags bedrijfsgebouw uit 1913. Het ‘Maison d'Essence’ van de voorm. essence- en smaakstoffenfabriek ‘Polak en Schwarz’ (I. Vorrinkplein 10)

kwam in 1930 tot stand naar een functionalistisch ontwerp van J. Coenraads door de aannemers J. en D. Eilmann. Dit wit gepleisterde drielaagse gebouw heeft een betonskelet met paddenstoelvloeren. De betonnen gevels vertonen langgerekte stalen vensterstroken en de voorgevel bevat een licht vooruitspringende torenvormige partij. Het gebouw is na restauratie (2003) verbouwd tot appartementencomplex. De teer-, bitumen en verffabriek ‘Touwen & Co.’ (Oostzijde 300) is een wit gepleisterd eenlaagspand met betonskelet en hogere hoekpaviljoens, gebouwd rond 1930 in een stijl vergelijkbaar met die van het ‘Maison d'Essence’.

< >