Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Kapelkerk in Alkmaar

betekenis & definitie

De Kapelkerk (Kapelsteeg 3), voorheen O.L. Vrouwekapel of Janskapel, is een laat-gotische, recht gesloten, tweebeukige kerk met natuurstenen speklagen, gebouwd in fasen tussen 1507 en 1540.

De westgevel bevat de oude laat-gotische hoofdingang met korfboogvormige natuurstenen omlijsting met daarboven een spitsboogvormige lijstversiering en een beeldnisje. In 1707 verrees de noordelijke dwarsaanbouw in classicistische stijl en werd een achtzijdig klokkentorentje met koepeldak geplaatst. Daarin hangt sinds 1964 een carillon met klokken afkomstig van de waag en de St.-Laurenskerk, gegoten door Melchior de Haze (1687-'89). Verder zijn er twee luidklokken, waaronder één van Kiliaen Wegewaert (1636). Na een grote brand in 1760 werd de kerk hersteld. Tegen de oostzijde staat een in 1871 aangebouwde consistoriekamer (Laat 80).

Bij de kerkrestauratie in 1953-'57 (H. van der Kloot Meyburg) zijn de 19de-eeuwse rondboogvensters in de zuid- en de oostgevel vervangen door spitsboogvensters. Een nieuwe restauratie volgde in 2001-'04 (Y. Braaksma).

Het interieur wordt gedekt door een stucgewelf met verhoogde velden en versieringen in Lodewijk XV-stijl (1760-'62). Tot de na de brand van 1760 ingebrachte inventaris in Lodewijk XV-stijl behoren een preekstoel (1762), een herenbank met galerij, verschillende kerkbanken en het door Christiaan Müller gebouwde orgel (1762; gewijzigd 1882, L. Ypma). Het snijwerk aan preekstoel en orgel is van Asmus Frauen en Willem Straatmans.