Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Kantoren voor dagbladen in Amsterdam

betekenis & definitie

Aan de Nieuwezijds Voorburgwal waren diverse dagbladen gevestigd. Het voorm. kantoor annex drukkerij van het Nieuwsblad voor Nederland (NZ Voorburgwal 325-335) werd in 1858 gebouwd als sociëteit ‘Concordia’ naar plannen van J. van Maurik.

Na de aankoop in 1899 door het ‘Nieuwsblad voor Nederland’ (opgericht 1885) volgde in 1900-'01 een verbouwing naar een eclectisch ontwerp van A. Jacot en W. Oldewelt. Tot 1966 bood het gebouw nog onderdak aan achtereenvolgens ‘De Telegraaf’, ‘Het Nieuws van de Dag’ en ‘De Volkskrant’. Het voorm. gebouw van het Algemeen Handelsblad (NZ Voorburgwal 234-240; 1902-'03, Ed. Cuypers) heeft een met zandsteen beklede voorgevel in jugendstil-vormen.

Grote daklichten zorgen voor lichttoetreding op de zolder, waar de zetterij was ondergebracht. In 1919-'21 volgde een uitbreiding langs de Paleisstraat. Het voorm. gebouw met drukkerij van het dagblad De Tijd (NZ Voorburgwal 67; 1904, A.J. Joling), ook wel ‘'t Kasteel van Aemstel’ genoemd, vertoont een combinatie van neorenaissance- en rationalistische vormen. Het voorm. gebouw van De Standaard (NZ Voorburgwal 56-60; 1912-'13, Jac. Duncker), met zijn opvallende koperen pui en klassieke beelden onder de daklijst, diende van 1918 tot 1944 als huisvesting van dit anti-revolutionaire dagblad.

Het werd evenwel gebouwd als kantoor van de N.V. Elberfelder Handels- en Exportmaatschappij en na de oorlog werd het betrokken door het dagblad ‘Trouw’. Het voorm. bedrijfspand van De Telegraaf (NZ Voorburgwal 225) kwam in 1930 gereed naar een ontwerp uit 1927 van J.F. Staal (architectuur) en G.J. Langhout (constructie). Dit functionalistische gebouw met expressionistische elementen heeft een opvallend hoge toren (liftschacht en watertoren) met beeldhouwwerk van H.

Krop en als bekroning een miniatuur wolkenkrabber. In 1979 is het gebouw inwendig gewijzigd.