De voorm. (Herv.) Oosterkerk (Kleine Wittenburgerstraat 1) is een centraalbouw in de vorm van een Grieks kruis, met lagere zijruimten tussen de armen en een uitspringende ingangspartij.
Deze classicistische kerk kwam in 1669-'71 tot stand naar plannen van Daniël Stalpaert, wellicht met medewerking van Adriaan Dortsman. De kruising wordt bekroond door een achtzijdig koepeltorentje met daarin een door Pieter Hemony gegoten klok (1671). De uitzwenkende steunberen van de kerk zijn geïnspireerd op een eind-17de-eeuwse reconstructie van de tempel van Salomo; dit motief werd eerder door Jacob van Campen toegepast bij de Haarlemse Nieuwe Kerk (1645-'49). Ingrepen ten behoeve van de stabiliteit heeft men uitgevoerd in 1792 (verankering) en 1905. De kerk is tot 1962 als zodanig in gebruik gebleven en is gerestaureerd in 1979-'85 (P.H. van Rhijn).
Het interieur wordt gedekt door houten tongewelven, gedragen door vier kruisingspijlers met ionische pilasters. De lagere hoekruimten hebben stenen kruisgewelven. Tot de inventaris behoren een preekstoel (circa 1670) en een uit de in 1908 gesloopte Nieuwezijds Kapel afkomstig orgel van P. van Oeckelen (1871). Bij de restauratie zijn lage transparante kantoor- en vergaderruimten ingebouwd.
