Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

(Herv.) Noorderkerk in Amsterdam

betekenis & definitie

De (Herv.) Noorderkerk (Noordermarkt 44-48) is een centraalbouw in de vorm van een Grieks kruis met in de hoeken lagere aanbouwen (dienstwoningen). De aanbouw aan de zuidwestzijde bevat de entree.

Op de kruising staat een vierkante dakruiter met opengewerkt achtzijdig koepeltje. Hierin hangen een door Johannes Meurs gegoten klok (1621) en een klok van Pieter Seest (1778).

De kerk verrees in 1620-'23 in maniëristische stijl naar plannen van Hendrick de Keyser en stadstimmerman Hendrick Jacobsz Staets. Na De Keyser's dood (1621) werd het voltooid onder leiding van zijn zoon Pieter Staets en stadsmetselaar Cornelis I Danckerts de Rij.

De in de loop van de 17de eeuw tot stand gekomen driehoekige uitbouw aan de oostzijde bevat de kerkmeesterskamer. Restauraties zijn uitgevoerd in 1844 (P.J.

Hamer) en 1993-'98 (W. Kramer).

De kerk heeft nu zowel een religieuze als een culturele functie.Het interieur wordt gedekt door houten tongewelven met trekbalken en korbeelstellen, rustend op vier vrijstaande zandstenen pijlers en toscaanse zuilen. De kleine driehoekige ruimten in de hoeken tussen de armen hebben stenen gewelven. Tot de overwegend 19de-eeuwse inventaris behoren een preekstoel (1844) op marmeren voet (mogelijk circa 1623) en een door H. Knipscheer gebouwd orgel (1849).