Monumenten in Noord Holland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Begraafplaatsen in Amsterdam

betekenis & definitie

In 1714 aangelegd als alternatief voor de begraafplaats in Muiderberg is de voorm. Hoogduits-Isr. begraafplaats Zeeburg (Zeeburgerdijk 226, Zeeburg).

Toen de begraafplaats vol raakte heeft men te Diemen een nieuwe begraafplaats gesticht (1914), waarna ‘Zeeburg’ is gesloten (1942) en op twee grafvelden na geruimd (1956). In 1926-'31 werd aan de oostzijde het Flevopark aangelegd.

Als toegang daarvan dient sinds 1938 het monumentale hek met zandstenen hekposten (1770) dat tot 1898 op de brug vóór de Muiderpoort stond.De R.K. begraafplaats Buitenveldert (F. Roeskestraat 103, Nieuw-Zuid) werd in 1835 gesticht bij de R.K. St.-Augustinuskerk van Buitenveldert (afgebroken 1994) en werd in 1902-'07 en in 1920 oostwaarts uitgebreid. Het door Ed. Cuypers voor T.A.T. Wiegman-Dobbelmann († 1907) ontworpen grafteken heeft een door P.E. van den Bossche vervaardigd Therasiabeeld.

Andere belangrijke graftekens zijn die met bronzen portret voor pater J.V. de Groot († 1922), de ommuurde zerk met kruis voor M.H. Meijer zu Slochteren-Berlage († 1929) en de grafsteen voor cabaretier W. Sonneveld († 1974).

De Alg. begraafplaats Zorgvlied (Amsteldijk 273, Rivierenbuurt) werd in 1867-'70 voor de gemeente Nieuwer-Amstel aangelegd op een voormalige buitenplaats. Het ontwerp in landschappelijke stijl was van L.P. Zocher, die in 1890 ook de eerste uitbreiding verzorgde. Verdere uitbreidingen volgden in 1919, 1929 (H. van der Bijl), 1931 en omstreeks 1955 (C.P. Broerse). De begraafplaats heeft een kantoorvilla met eclectische details (circa 1870) en een sobere zakelijk-expressionistische aula (1931, K.J.

Mijnarends) met Verschueren-orgel (1956). Het mausoleum voor circusdirecteur Oscar Carré († 1911) is door J.P.F. van Rossem en W.J. Vuyk ontworpen in de vorm van een kleine tempel. Tot de belangrijkste graftekens behoren verder het onder een tempeldak gelegen graf van G.J. Dorrepaal († 1883) met engelenbeeld (F. Stracké) en de rijke graftekens voor A.M.L.

Hartog van Banda († 1873) en J.E.S. Knoll († 1900). Een eigen ontwerp is het graf van architect Ed. Cuypers († 1927). Van de vele andere interessante graven noemen we die van hoteleigenaar A.W. Krasnapolsky († 1912), socialistisch voorman J.A. van Zutphen († 1958) en de Nobelprijswinnaars F.

Zernike († 1966) en J.D. van der Waals († 1971); verder die van toneelschrijver H. Heijermans († 1924), acteur L. Bouwmeester († 1925), componist J.E. Röntgen († 1932), beeldhouwer H. Krop († 1970), schilder C. Willink († 1983) en schrijfster A.M.G. Schmidt († 1995).

De voorm. begraafplaats Te Vraag (Rijnsburgerstraat 51, Oud-Zuid) werd in 1891 als protestantse begraafplaats gesticht door P. Oosterhuis, die het terrein daartoe liet ophogen. Uit die tijd dateert een wachthuisje in chaletstijl bij het toegangshek. De begraafplaats is gesloten in 1962. De aula wordt sinds 1987 particulier bewoond. De R.K.

St.-Barbarabegraafplaats (Spaarndammerdijk 312, Westerpark) werd in 1895 gesticht toen de in 1845 aangelegde begraafplaats ‘De Liefde’ (nu Bilderdijkpark) vol raakte. De aanleg met rotonde, lange as met kruisgroep en slingerende paden is een ontwerp van A.C. Bleijs, die ook tekende voor de in vakwerk uitgevoerde aula annex kapel. Belangrijke graftekens zijn de stèle met vleugels voor H.C.J.M. van Nispen tot Sevenaar († 1897), het grafteken voor F.T. Bensdorp († 1902) en de door J.W. Botterman vervaardigde zerk met kruis voor F.A.

Muschter († 1905). In 1955 zijn de stoffelijke resten van J.A. Alberdingk Thijm († 1889) van ‘De Liefde’ hierheen overgebracht. De begraafplaats Vredenhof (Haarlemmerweg 367, Westerpark) werd in 1897 gesticht als particuliere begraafplaats. Voor de aanleg op het opgehoogde terrein maakte L.A. Springer de plannen, terwijl A.

Salm het wit gepleisterde ontvangstgebouw met dakruiter en beheerderswoning ontwierp. Opvallende graftekens zijn het bronzen beeld met fiets van wielrenner S.W. Hoevens († 1934), de stèle met treurende vrouw voor C.H. Louwen-Vonk († 1936) en het eenvoudige graf van volkszanger Johnny Jordaan († 1989).