Wanneer een oplosmiddel (b.v. water) en een oplossing (b.v. suiker in water) van elkaar gescheiden zijn door een membraan dat het oplosmiddel wel maar de opgeloste stof niet doorlaat (semi-permeabel membraan), zal zich zoveel oplosmiddel door het membraan in de oplossing begeven tot een evenwichtstoestand is bereikt. In deze evenwichtstoestand zal de druk op het membraan aan de kant van de oplossing groter zijn dan aan de kant van het oplosmiddel (de osmotische druk).
Bij het transport van water en voedingsstoffen in dierlijke en plantaardige weefsels speelt de osmose een belangrijke rol. Verontreinigde bodems, b.v. met een te hoge zoutconcentratie (door strooizout), kunnen het vloeistoftransport van planten ernstig ontregelen.
