Literatuur, Geschiedenis en Theorie

J.A. Dautzenberg (2009)

Gepubliceerd op 06-02-2017

deus ex machina

betekenis & definitie

Letterlijk: een god uit een machine. Aan het eind van klassieke tragedies trad soms een godheid op die de oplossing bracht, een voorspelling deed, de wending ten goede veroorzaakte enz. Vaak verscheen deze god op het toneel met behulp van apparatuur, bijv. om hem uit de hemel te laten afdalen.

Een voorbeeld is de engel Rafael in Gijsbrecht van Aemstel (1637) van Joost van den Vondel. Later heeft het begrip ook een meer algemene - en negatieve - betekenis gekregen: een totaal onverwachte en ongemotiveerde gebeurtenis in een roman of toneelstuk, die de auteur nodig heeft om zijn plot rond te krijgen of op gang te houden.