Gepubliceerd op 13-06-2017

United Nations Protection Force (UNPROFOR)

betekenis & definitie

De VN-vredesmacht die sinds 1992 de vrede in het voormalige Joegoslavië probeert te herstellen.

Het sturen van UNPROFOR was het resultaat van de bemiddeling door de speciale VN-afgezant voor het uiteengevallen Joegoslavië, de vroegere Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Cyrus Vance. Nadat de oorlogvoerende deelrepublieken Servië en Kroatië op 3 januari 1992 een wapenstilstand hadden gesloten, arriveerden in april de eerste VN-troepen in Kroatië. Zij moesten de naleving van het akkoord door de strijdende partijen waarborgen. Later werd UNPROFOR ook in Bosnië-Herzegovina gestationeerd om de Bosniërs (moslims) en de Bosnische Serviërs het vechten te beletten. In 1993 stationeerden de VN in het kader van UNPROFOR ook in Macedonië een klein aantal Amerikaanse soldaten, die ervoor moesten zorgen dat dit gebied buiten het conflict zou blijven. In april 1994 waren er meer dan dertigduizend VN-militairen in voormalig Joegoslavië gelegerd: ongeveer 14 400 in Bosnië-Herzegovina, ongeveer 14 600 in Kroatië en duizend in Macedonië.



De positie van UNPROFOR was buitengewoon moeilijk. Het mandaat dat de Verenigde Naties hadden gegeven, sloot gewelddadig optreden uit. Daardoor bleef de rol van UNPROFOR beperkt tot waarnemen en het begeleiden van internationale hulptransporten naar gebieden waar de bevolking was ingesloten. Ook werd humanitaire hulp aan de bevolking gegeven. Daadwerkelijke invloed op de gebeurtenissen had de VN-vredesmacht nauwelijks. Toen de NAVO op 10 en 11 april 1994 op verzoek van de VN voor het eerst stellingen van de Bosnische Serviërs bombardeerde, werd de situatie voor UNPROFOR nog moeilijker. VN-personeel werd door de Bosnische Serviërs gegijzeld om nieuwe luchtaanvallen te voorkomen. Die tactiek werd daarna nog enkele keren toegepast. In september 1995 werden vrijwel alle UNPROFOR-eenheden uit gebieden die in handen waren van Bosnische Serviërs teruggetrokken, waardoor de NAVO krachtiger kon optreden. De rol van UNPROFOR als vredestichter was daarmee vrijwel ten einde.

Op 21 november 1995 werd op de Amerikaanse luchtmachtbasis in Dayton door de Kroatische president Tudjman, de Bosnische president Izetbegovic en de Servische president Milsosevic een vredesakkoord over Bosnië-Herzegovina gesloten. Na de officiële ondertekening van dit akkoord op 14 december in Parijs nam een Implementation Force (IFOR) de uitvoering ervan ter hand. Daarmee was de missie van UNPROFOR definitief afgelopen.