Gepubliceerd op 13-06-2017

Palme, Sven Olof Joachim (1927-86)

betekenis & definitie

Zweeds politicus; premier van 1969-76 en van 1982-86.

Olof Palme werd in een welgesteld gezin in Stockholm geboren. Hij studeerde aan de universiteit van Stockholm; in 1948 studeerde Palme aan het Kenyon College in Ohio in de Verenigde Staten af in de politieke wetenschappen. Tijdens een rondreis door Oost-Europa trouwde hij in december 1949 in Praag met een Tsjechische studente om haar het land uit te helpen. Nadat het paar Tsjechoslowakije had verlaten, gingen ze uit elkaar.

In 1953 werd Palme persoonlijk secretaris en tekstschrijver van de Zweedse premier Tage Erlander; vier jaar later kwam hij voor de sociaal-democraten in de Eerste Kamer van het toen nog twee kamers tellende Zweedse parlement, de Riksdag. Tussen 1963-69 bekleedde hij verschillende regeringsposten: minister zonder Portefeuille (1963-65), minister van Verkeer (1965-67) en minister van Onderwijs (1967-69). In 1965 was Palme een van de eerste Europese politici die kritiek uitoefenden op de Amerikaanse rol in de Vietnam-oorlog. In 1969 werd Palme zowel leider van de Zweedse sociaal-democraten als premier van zijn land. In 1976 kwam een einde aan vierenveertig jaar socialistisch bewind; Palme trad toen af als premier.



Palme ontwikkelde zich tot een staatsman van internationale allure. Hij was lid van de Noord-Zuid-Commissie die zich met de verhouding tussen het `rijke Noorden' en het `arme Zuiden' bezighield, en werd in 1980 voorzitter van de Onafhankelijke Commissie voor Ontwapenings- en Veiligheidsvraagstukken, de commissie-Palme. Deze commissie hield een pleidooi voor een kernwapenvrije zone in Europa. Hij was tevens lid van de Commissie-Brandt die in 1980 een rapport over noodzakelijke veranderingen in de (handels)betrekkingen tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden publiceerde. Ook bemiddelde hij namens de Verenigde Naties in de eerste Golf-oorlog tussen Iran en Irak.

Na de verkiezingen van 19 september 1982 werd Palme met steun van de communisten opnieuw premier. Zijn positie bleef gehandhaafd na de verkiezingen van 15 september 1985.

Op 28 februari 1986 werd hij in het centrum van Stockholm doodgeschoten. Ondanks jarenlang intensief speurwerk werd(en) de dader(s) nooit gevonden.