Gepubliceerd op 13-06-2017

Mazowiecki, Tadeusz (1927)

betekenis & definitie

Pools journalist en politicus; van 1989-90 premier.

Mazowiecki studeerde rechten en werd vervolgens journalist. In 1948 werd de katholieke Mazowiecki als voorzitter van een uitgeverscoöperatie ontslagen wegens klerikalisme. Met clerus wordt de rooms-katholieke geestelijkheid bedoeld, terwijl klerikalisme betekent dat men de clerus (te) veel macht toekent. Mazowiecki werd daarna actief bij Dsis i Jutru, het weekblad van de rooms-katholieke beweging PAX. Later werd hij hoofdredacteur van het PAX-blad Wroclawski Tygodnik Katoliciki. In 1955 werd hij door PAX ontslagen, omdat hij niet onder stoelen of banken stak dat de beweging te nauw met het communistische regime samenwerkte. Mazowiecki besloot freelancer te worden. In 1957 richtte hij de Clubs van Katholieke Intellectuelen (KIK) op, die zich kritisch tegenover de regering opstelden. Van 1961-72 was Mazowiecki lid van het parlement namens de rooms-katholieke organisatiegroep Znak, in die tijd de enige onafhankelijke partij in Polen. Hij werd in 1972 uit het parlement gewerkt, omdat hij op een onderzoek naar het optreden van het leger tegen stakers in 1970 aandrong.

In 1980 werd hij adviseur van de vakbond Solidariteit en in 1981 hoofdredacteur van het vakbondsblad Tygodnik Solidarnosc. Na de afkondiging van de staat van beleg door de Poolse regering in december 1981 werd Solidariteit verboden en Mazowiecki, evenals de leider van de vakbond Lech Walesa, geïnterneerd.

Kerstmis 1982 werd hij vrijgelaten, waarna hij bij het illegale blad Tygodnik Mazowsze ging werken. In de eerste vier maanden van 1989 nam Mazowiecki deel aan de officiële gesprekken met de regering van generaal Jaruzelski, die Solidariteit had afgedwongen. Na de eerste vrije verkiezingen in de naoorlogse geschiedenis van Polen in juni 1989 werd Tadeusz Mazowiecki op 19 augustus de eerste niet-communistische premier. Hij pakte de ernstige economische problemen krachtig aan: regeringssubsidies werden afgeschaft en er kwamen meer goederen op de markt. Door grote prijsstijgingen en onvoldoende loonsverhogingen daalde de welvaart van de Polen; de populariteit van Mazowiecki liep daardoor scherp terug. In 1990 leed hij na een felle verkiezingsstrijd voor het presidentschap een bittere nederlaag tegen Walesa. Mazowiecki trok daaruit de conclusie dat de bevolking geen vertrouwen meer had in zijn beleid en trad af. In juli 1990 richtte hij samen met enkele prominente leden van Solidariteit de Burgerbeweging Democratische Actie op. Als speciale rapporteur van de Verenigde Naties deed Mazowiecki in 1992 onderzoek naar de schending van de mensenrechten in het voormalige Joegoslavië.

< >