Plaats in het noorden van Oostenrijk, waar van 1938-45 een concentratiekamp van de nazi's was gevestigd.
De SS richtte in augustus 1938 bij Mauthausen onder de naam Wienergraben een buitenpost van het concentratiekamp Dachau in. Oostenrijk was in maart van dat jaar door de Anschluß een onderdeel van Groot-Duitsland geworden. In maart 1939 werd Mauthausen uitgebreid tot een zelfstandig functionerend kamp, het `Mutterlager' van de Ostmark. Het kamp werd vooral bevolkt door republikeinse Spanjaarden, en - na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog - krijgsgevangenen uit Polen en de Sovjetunie, en tegenstanders van de nazi's uit de bezette gebieden. Ook werden opstandige gevangenen of opgepakte vluchters uit andere kampen naar Mauthausen overgebracht. De gevangenen moesten in de plaatselijke steengroeve werken. Een deel van het kamp was ingericht als vernietigingskamp waar mensen werden vergast.
Op 5 mei 1945 kwamen de gevangenen onder leiding van een illegaal gevangenencomité in opstand. Ze ontwapenden de SS'ers en namen de leiding van het kamp over. Twee dagen later bereikten Amerikaanse troepen Mauthausen. Naar schatting waren in het kamp ongeveer 123 000 gevangenen door uitputting, honger, terechtstelling en vergassing om het leven gekomen.
