Adjudanten die enige tijd aan het hof hebben gediend, worden na afloop van die periode doorgaans door de koningin benoemd tot adjudant in buitengewone dienst. Dit betekent dat zij kunnen worden teruggeroepen om als adjudant op te treden wanneer bijzondere omstandigheden daartoe aanleiding geven.
Te denken valt bijvoorbeeld aan evenementen met veel buitenlandse koninklijke gasten, die allen een adjudant toegewezen krijgen. Het aantal adjudanten in actieve dienst (doorgaans acht) is dan ontoereikend. Een aantal adjudanten in buitengewone dienst draagt deze titel door een bijzondere benoeming. Dit geldt bijvoorbeeld voor Willem-Alexander, die adjudant in buitengewone dienst van de koningin is. Mr. Pieter van Vollenhoven werd door koningin Juliana benoemd in deze functie.
Koningin Wilhelmina benoemde in het verleden enkele vorsten uit Nederlands-Indië tot adjudant in buitengewone dienst. In bijzondere gevallen worden hoge militairen direct tot adjudant in buitengewone dienst benoemd.
Koningin Beatrix en prins Claus brengen in 1995 een bezoek aan de Verenigde Staten. President Clinton en zijn vrouw Hillary (r) ontvangen de koningin en prins op het Witte Huis in Washington.
