Lexicon van de Psychologie

N. Sillamy (1965)

Gepubliceerd op 22-02-2023

DERMATO-OPTISCHE GEVOELIGHEID

betekenis & definitie

(Grieks: denna = huid, en optikè = gezicht, het zien), gevoeligheid van de huid voor licht. Er is geen sprake van zien via de huid, maar van een opvangen van licht door de huid en de lichaamsweefsels, wanneer deze blootgesteld zijn aan licht.

Volgens Viaud zou deze gevoeligheid in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor het → fototropisme (het zich naar het licht richten) dat men bij sommige dieren, zoals dafnia’s (watervlooien) aantreft. Zij komt overeen met wat een algemeen kenmerk van ieder protoplasma is. Dit kenmerk treft men namelijk zowel in het dieren- als plantenrijk aan. Proeven die dierpsychologen namen met regenwormen, larven van een vlieg (die van nature verstoken zijn van gezichtsorganen), met kakkerlakken of watersalamanders (die men voor dit experiment blind gemaakt had), hebben uitgewezen dat deze dieren gevoelig blijven voor de invloed van licht. Verstoken als ze waren van de gezichtszin, kan er in die gevallen slechts sprake zijn van een extra-oculaire perceptie. Men heeft vastgesteld dat de huid in dit geval de rol van perceptie-orgaan speelt. Bij hogere diersoorten zou de gezichtszin zich via differentiatie uit deze dermato-optische gevoeligheid hebben ontwikkeld.Bij de mens wordt het bestaan van een dergelijke gevoeligheid betwist. Louis Farigoule (Jules Romain) heeft bij de mens een ‘paraoptisch gezichtsvermogen’ menen te bespeuren (1920), dat sommigen (René Maublanc) tevergeefs getracht hebben tot ontwikkeling te brengen bij blinden. Deze mislukking en de negatieve uitslag van nieuwe onderzoekingen die aan dit zelfde onderwerp gewijd waren, brachten de overtuiging dat de stelling van voornoemde schrijver onjuist was. Studies echter die in Rusland verricht werden (psychologisch laboratorium van NizhnyTagil, 1964), zouden het feit dat de mens ‘buiten het netvlies’, kan zien, bevestigen. Onder de proefpersonen bleek nl. een bepaald aantal (16%) in staat zwart van wit te onderscheiden via aanraking, en een meisje van tweeëntwintig jaar (Rosa Kouleshova) zou zelfs met haar vingertoppen kleuren herkend hebben.