Lexicon van de Nederlandse Landstreken

dr. H.A. Visscher (2002)

Gepubliceerd op 24-02-2017

Voorne

betekenis & definitie

1. Voormalig eiland van zuidwestelijk Zuid Holland dat het westelijk deel van het gebied tussen de vroegere Brielse Maas en het Haringvliet omvat.

Evenals op het Zeeuwse schiereiland Walcheren vinden we er met name aan de noordwest­ en zuidwestkant een gordel strandwal- en duinformaties. De duinen van Voorne werden echter minder hoog dan die op Walcheren. Bovendien kwamen ze door de vorming van een uitgestrekte zandplaat voor de kust steeds verder van de eigenlijke Noordzee te liggen.
Bij de Brielse Maas zijn enkele delen van Voorne al sinds de twaalfde eeuw onafgebroken polderland.
Met Putten, Strijen, Goeree en het westen van Overflakkee vormde Voorne lange tijd een vrije heerlijkheid.
De belangrijkste plaatsen van Voorne werden de vestingstadjes Brielle en Hellevoetsluis. Door een afdamming van de verlandende Bernisse zou Voorne een geheel met het aangrenzende Putten gaan vormen.
Sinds 1829 wordt het met Putten vergroeide voormalige eiland getweeëndeeld door het Voorns Kanaal.
In 1950 werd de Brielse Maas afgedamd. Aldus ontstond het langgerekte Brielse Meer, dat met zijn naaste omgeving als recreatiegebied werd ingericht.
Nog tot 1966 was Voorne door een tweetal tramlijnen met de Rotterdamse agglomeratie verbonden. Deze verbindingen waren smalsporig en niet geëlektrificeerd.
Aan de zuidkant werd het Haringvliet in 1971 door een dam met uitwateringssluizen afgesloten. Aldus kon ook een korte wegverbinding met het nabije Goeree worden gerealiseerd.
2. Een voormalig eilandje bij Heerewaarden, dat omstreeks 1700 door een dam met zijn omgeving werd verbonden. Prins Maurits liet er in 1599 het fort Schantz Voorn bouwen, dat in 1672 door de Fransen werd gesloopt. Aan het eilandje herinnert nu nog de naam van de ter plekke gelegen buurtschap.