Vazal, vrij persoon, die zich onder protectie (mundium, mundeburdium) van een machtiger persoon (patronus) stelde door het sluiten van een contract (commendatio).
Voor vrije personen wordt vanaf de 7e eeuw meestal de benaming vassus of vasallus gebruikt. De vazalliteit was een juridische band tussen personen, waarbij de ene partij de steun en bescherming van de ander verwierf, in ruil voor trouw, gehoorzaamheid en hulp. Die hulp kon bestaan uit adviezen op het gebied van wetgeving of rechtspraak, maar kon ook militaire bijstand betekenen. In de Merovingische tijd waren vazallen vooral afkomstig uit lagere sociale klassen. Tijdens de Karolingische heerschappij waren vazallen afkomstig uit de aristocratie en verplichtten zij zich tot militaire bijstand als zwaarbewapend ruiter. Een vazal kon, als dank voor bewezen diensten, met een → beneficium worden beleend (→ Karolingen; → Merovingen; → leenwezen).
