Troelstra, Pieter Jelles, Nederlands politicus, Fries dichter, *20.4.1860 Leeuwarden, +12.5.1930 's-Gravenhage. Troelstra was in Leeuwarden advocaat; hij werd lid van de → Sociaal-Democratische Bond en opponeerde tegen → Domela Nieuwenhuis, met wie hij in 1893 brak.
Troelstra behoorde in 1894 tot de initiatiefnemers (→ twaalf apostelen) van de → Sociaal-Democratische Arbeiders Partij en was ruim dertig jaar de algemeen erkende leider van deze partij. Van 1897-1925 was hij Tweede-Kamerlid. Hij werd fel aangevallen door anarchisten en door de linkervleugel van zijn eigen partij over zijn houding tegenover de → spoorwegstaking van 1903. Bovendien kreeg hij te maken met interne oppositie van een marxistische groep, die zich schaarde rond het blad De Tribune (→ Nieuwe Tijdgroep), die in 1909 op het → Deventer Congres werd geroyeerd. In november 1918 liet Troelstra zich ondermeer door de onrust in Duitsland verleiden tot revolutionair optreden; hij kondigde in Rotterdam en in de Tweede Kamer de revolutie aan. De regering trad echter niet af en Troelstra moest erkennen zich in de machtsverhoudingen vergist te hebben. Al bleef Troelstra de erkende leider van de partij, zijn gezag in het parlement heeft zich nooit meer hersteld. In 1925 nam → Albarda de leiding van Troelstra over. Troelstra heeft veel gedaan voor de tweede (socialistische) → Internationale. Zijn opvatting, dat parlementarisme aangevuld moet worden met directe actie, stuitte op veel verzet. Hoewel Troelstra zich verwant voelde aan Otto Bauer, sloot hij zich niet aan bij de → Internationale 2½. Onder de naam Piter Jelles werd hij bekend als Fries dichter.
