Schuttersgilde, in de Middeleeuwen een vereniging van gewapende burgers, die in tijd van nood een bijdrage leverden aan de verdediging van de stad. Het schuttersgilde bewaakte de stadsmuren en bood hulp bij bijvoorbeeld brand en overstromingen.
De → gilden hadden hun eigen gebouwen (schuttersdoelen) om te oefenen. Aan het hoofd van het schuttersgilde stond de deken; de onderaanvoerder heette hopman. Ze trokken mee ter → heervaart en werden zeer invloedrijk. In de Zuidelijke Nederlanden ontstonden de gilden in het begin van de 13e eeuw. Door de introductie van de staande legers in de 15e en 16e eeuw raakte de rol van de schuttersgilden uitgespeeld.
