Jozefinisme (Jozefisme), een vorm van staatstoezicht op de Kerk, genoemd naar de Oostenrijkse keizer → Jozef II. Beïnvloed door de ideeën van de Verlichting, was er reeds onder keizerin Maria Theresia een poging gedaan om de Oostenrijkse Kerk als staatskerk in te richten.
Jozef II wilde dit plan doorvoeren: hij benoemde de bisschoppen buiten de paus om, onderwierp de pauselijke voorschriften aan het keizerlijk placet (recht van toestemming), hief 738 kloosters op, gaf het monopolie van het onderwijs in handen van de staat, richtte nieuwe parochies op en vaardigde liturgische voorschriften uit. Om de toekomstige geestelijken voor zijn ideeën te winnen richtte hij vijf generaal seminaries op (onder andere een te Leuven). In Oostenrijk hield het Jozefinisme stand tot 1855, maar in de Zuidelijke Nederlanden was het verzet zo groot, dat de meeste voorschriften werden ingetrokken. Toch was dit niet voldoende om de → Brabantse Omwenteling te voorkomen. Ook de politiek van de Nederlandse koning Willem I kan als Jozefinisme worden beschouwd.
