ridderorde, gesproten uit primitief hospitaal in Palestina tijdens kruistochten (1190); daaraan werd 1198 een strijdbare broederschap van Duitse ridders verbonden, bestemd om het Heilige Land te verdedigen en pelgrims te beschermen. Van vorsten en edelen verwierf de Orde bezittingen, welke in balijen waren verenigd.
In 13e eeuw kreeg zij pol. betekenis door verovering en kerstening van Pruisen. Tijdens bloeitijd (1400) oefende zij souvereiniteit uit over gebied van Dantzig tot de Finse Golf. In strijd tegen Polen en door inwendige zwakte verloor zij allengs veel gebied, en met haar verarming was haar rol als wereldlijke en militaire macht eind 17e eeuw uitgespeeld. In 1637 werd haar Ned. balije (Balije van Utrecht) protestants, scheidde zich af en kwam onder oppergezag van Staten van Utrecht. Na de opheffing van de Orde in de staten van de Rijnbond door Napoleon in 1809, bleven slechts de balijen van Utrecht en van Oostenrijk met korte onderbrekingen — tot huidige dag bestaan. Doel van Oostenr. balije (R.K.) is bevordering van R.K.
Godsdienst en verzorging van het hospitaal wezen. Het doel van de protestantse Utrechtse balije is vnl. gericht op steun aan personen en instellingen, werkzaam op Prot.Christ. terrein.
