de strijd tegen het Katholicisme, tussen de jaren 1870-ca ’80 onder leiding van Bismarck in het Duitse Rijk en enkele bondsstaten gevoerd. De oorzaak was o.a. het dogma van de onfeilbaarheid van de Paus.
De naam stamt van de bioloog Virchow, die in dit conflict een tweekamp zag tussen de moderne materialistische en rationalistische cultuur en het positieve Christendom. Na de eerste schermutseling volgde de ene draconische maatregel op de andere. De bisschoppen gingen echter hun gang en trotseerden geldboeten, afzetting, gevangenisstraf en verbanning. Het Centrum onder leiding van Windthorst, voor Bismarck de grote steen des aanstoots, zag zijn vertegenwoordigers in de Pruisische Landdag en de Rijksdag met elke verkiezing stijgen. Politieke overwegingen dwongen de kanselier ten slotte de liberalen los te laten en contact met de conservatieven en het Centrum te zoeken. De diverse maatregelen werden successievelijk ingetrokken.
