of Gelre, oorspronkelijk een Duits graafschap, dat aan weerszijden van de Maas lag en o.a. het N. en Midden van de Nederl. provincie Limburg omvatte. Door het huwelijk van Gerhard van G. (1117-1131) met Irmgard van Zutfen werd het met dat graafschap verenigd, terwijl iets later de Veluwe en het land van Maas en Waal er bij kwamen. 1339 werd het onder Reinoud II (1326-1343) tot een hertogdom verheven.
Onder Reinoud III (1343-1361) brak de strijd uit tussen de Heeckerens en de Bronkhorsten. Na de dood van Reinoud III in 1371 kwam G. aan Willem van Gulik (1372-1423). Deze werd in 1423 opgevolgd door Arnoud van Egmond, die in strijd geraakte met zijn zoon Adolf en door deze gevangen werd gezet. Karel de Stoute van Bourgondië greep in en maakte zich 1473 van het hertogdom meester. 1492 werd de zoon van Adolf, Karel, als hertog gehuldigd. Een taaie strijd volgde om het bezit van het hertogdom tussen Karel van G. en Karel V, wie het in 1543 gelukte, G. met de overige Nederlanden te verenigen.
