(1), onderdeel van algemeen bestuur, waarin de regering van het land is verdeeld. D. in deze zin noemt men ook wel het ministerie.
D. worden in Ned. door de Koning ingesteld en opgeheven (art. 79 Gw.). Voor de regeling der geldelijke gevolgen en voor de toekenning van bepaalde wettelijke bevoegdheden aan de nieuwe minister is echter toch een wet nodig. Aan het hoofd van het D. staat de minister. Onder hem is met de administratieve leiding belast de secretaris-generaal. De overige ambtenaren hebben de rangen van administrateur, referendaris, hoofdcommies, commies, adjunctcommies, schrijver ie en 2e klasse. Daarnaast bestaan nog bijzondere titels als directeur-generaal, thesaurier-generaal, raad-adviseur. De D. zijn verdeeld in afdelingen. Ned. telde op 1 Jan. 1949 14 D., t.w.: Algemene Zaken; Binnenlandse Zaken; Buitenlandse Zaken; Justitie; Financiën; Oorlog; Marine; Overzeese Gebiedsdelen; Verkeer en Waterstaat; Wederopbouw en Volkshuisvesting; Economische Zaken; Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening; Sociale Zaken; Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen.
In Belg. stelt de Koning D. in en heft die op. Aan het hoofd van een D. staat de minister. Het land kent thans 17 D., t.w.: Binnenlandse Zaken; Buitenlandse Zaken; Justitie; Financiën; Landsverdediging; Koloniën; Openbaar Onderwijs; Economische Zaken; Algem. Bestuur en Pensioenen; Arbeid en Sociale Voorzorg; Landbouw; Openbare Werken; Verkeerswezen; Buitenlandse Handel; Volksgezondheid en Gezin; Wederopbouw en Econ. Coördinatie;
(2) naam voor de territoriale onderdelen, waarin de Franse Republiek administratief is verdeeld. Zelf zijn zij weer onderverdeeld in arrondissementen en gemeenten. In Ned. Indië bestond onder de oude Staatsregeling een aantal D., onder leiding van een Directeur; de D. van Oorlog en Marine stonden echter onder leiding van resp. de Legercommandant en de Vlootcommandant. De Departementshoofden vormden te zamen de „Raad van Departementshoofden". In 1948 werd ingesteld de
„Voorlopige Federale Regering”, verdeeld in 13 D., elk onder leiding van Secretarissen van Staat.
