(1), Spaanse prov. in Zuid-Andalusië, 7323 km2, 603000 inw. Wijn, olijfolie, visvangst, zoutwinning.
(2) Hoofdstad van (1), aan de Golf van C. in de nabijheid van de Straat van Gibraltar, 603.000 inw. Goed beschutte haven, vestingstad, Bisschopszetel. Uitvoer van zuidvruchten, wijn, ertsen. Door de Phoeniciërs ± 1100 v. Chr. gesticht. Van 711-1262 Moors.
In 1596 door Engelsen en Hollanders veroverd en grotendeels verwoest. Tijdens de Napoleontische heerschappij (18081813) centrum van het verzet; de hier vergaderende Cortez verkondigde in 1812 a» beroemde liberale Grondwet.