Notatie is het opschrijven van muziek op zo'n manier dat de musicus het kan lezen en uitvoeren. In Europa hebben verschillende systemen bestaan. In de oudheid gaven de Grieken en de Romeinen noten bijvoorbeeld aan met letters.
Vanaf de 9e eeuw werden eenstemmige gregoriaanse gezangen opgeschreven met grafische tekens, 'neumen' genaamd (onze tekens voor versieringen als 'dubbelslag' en 'mordent' zijn afkomstig van de neumen). De neumen werden op één lijn genoteerd, en een 'sleutel' gaf de toonhoogte van de hoofdtoon aan. De grafische tekentjes gaven wel globaal het verloop van de melodie aan, maar niet de exacte toonhoogte. Dat werd pas mogelijk toen Guido van Arezzo in de 11e eeuw met meerdere lijnen het tertslijnige systeem creëerde; tegenwoordig wordt muziek op notenbalken van vijf lijnen genoteerd. Samen met de ontwikkeling van de polyfonie werden de verschillende notenwaarden en hun onderlinge verhouding vastgelegd. In de 15e eeuw werden de maatstrepen geïntroduceerd; gebruikelijk werden zij pas in de 16e eeuw. In de 20ste eeuw, met de enorme veranderingen in het compositieproces, werden allerlei uitbreidingen aangebracht in het notatiesysteem.
