Hans Erich Pfitzner (Moskou 1869-Salzburg 1949) was een Duits componist die erin slaagde romantische moderne muziek te componeren. Hij studeerde in Frankfurt am Main en vervulde zijn belangrijkste functies in Straatsburg, waar hij zowel dirigent van het symfonieorkest als directeur van het conservatorium en van de opera was.
Op de dood van zijn eerste vrouw volgde een creatieve impasse, waarin hij zich beperkte tot dirigeren en optreden als pianist-begeleider. Nadat zijn huis in München was gebombardeerd, leefde hij toenemend geïsoleerd in de omgeving van Wenen. Zijn laatste jaren sleet hij in een eenvoudig Münchens bejaardenhuis.
Pfitzners muziek, geworteld in de romantische stijl van Schumann en Wagner, is veel minder conservatief dan zijn polemische geschriften doen verwachten. Daarin verklaarde hij een uit het onderbewuste ontsproten inspiratie superieur aan 'impotente', berekende atonale muziek. Zijn levenslange beklag over de publieke verwaarlozing van zijn werk was dan ook terecht. Maar zijn vaak polyfone, soms zelfs weerbarstige componeerstijl liet nu eenmaal minder instrumentale glans en effecten toe dan de muziek van zijn beroemde rivaal Richard Strauss. De scherpe en hardnekkige polemieken van 'de geweldige strijder' (aldus Bruno Walter) en zijn egocentrische aard, maar vooral zijn blinde nationalisme en (vergeefse) pogingen het nationaal-socialistische regime, dat hij overigens minachtte, in te zetten voor de verspreiding van zijn werk, worden hem tot op heden nagedragen. Anders dan de muziek van de politiek even ongeïnteresseerde en naïeve Strauss, verschijnt het werk van Pfitzner, met uitzondering van de opera Palestrina en de liederen, maar zelden op de programma's. De Hans Pfitzner-Gesellschaft doet met recht moeite daar verandering in te brengen.
Oeuvre
5 opera's; toneelmuziek; orkestmuziek, waaronder symfonieën en concerten; koorwerken; ruim 100 liederen; piano- en kamermuziek.
