Emmanuel Chabrier (Ambert 1841-Parijs 1894) was een Franse componist die zijn persoonlijke stempel drukte op romantische genres (bijvoorbeeld romances). Als pianist maakte hij (volgens D'Indy), ondanks 'zijn te korte armen', 'te grote vingers' en 'linkse houding' een grote indruk door de 'finesse en expressiviteit', die ook zijn composities kenmerken . Na een rechtenstudie in Parijs raakte Chabrier bevriend met de schilder Edouard Manet, die enkele portretten van hem maakte, en richtte hij zijn belangstelling op de relatie tussen de kunsten en op de impressionisten. De kennismaking met Wagners opera Tristan und Isolde in 1865 wekte zozeer zijn belangstelling dat hij in 1879 samen met zijn vriend Duparc de Bayreuther Festspiele bezocht. In zijn opera Gwendoline (1885) paste hij Wagners leidmotieftechniek toe.
Anders dan de met hem bevriende landgenoten schreef Chabrier zijn muziek niet vanuit een filosofisch ideaal, maar om luistergenot te bereiden. Zijn komische opera L'étoile (1877) werd dan ook bestempeld als humoristisch meesterwerk en beleefde 49 opvoeringen. In 1880 verruilde de componist zijn baan aan het ministerie voor een assistentschap van Charles Lamoureux, oprichter van de Nouveaux Concerts. De meeste composities, waaronder de Trois valses romantiques voor twee piano's (1883) die Ravel en Debussy zouden beïnvloeden, ontstonden tijdens de maanden die Chabrier jaarlijks ten huize van zijn schoonmoeder in de omgeving van Tours doorbracht. In vele speelt de door hem beminde zee een rol.
Vanaf 1886 had Chabrier veel tegenslag te verwerken. De productie van Gwendoline werd in Brussel na vijf voorstellingen stopgezet, de opera Le roi malgré lui (1887) beleefde slechts vier opvoeringen, en Briséïs (1893) bleef als gevolg van zijn verslechterende gezondheid, net als vijf andere opera's, onvoltooid. Zijn laatste werken stuitten merendeels op onbegrip. Zonder Felix Mottl, die het dramatische werk in Duitsland opvoerde, was het blijvende succes van zijn theatermuziek uitgebleven. Mahler, Debussy, Ravel, Stravinski en anderen zagen in Chabrier een grondlegger van de moderne muziek.
Oeuvre
4 voltooide en bewaard gebleven (komische) opera's; vocale muziek met orkest; ca. 20 liederen; orkestwerken waaronder de rapsodie Espana; 2- en 4-handige pianomuziek.
