Kerkelijk woordenboek

Professor mag. dr. J.B. Kors o.p. (1967)

Gepubliceerd op 16-01-2023

Gulden Mis

betekenis & definitie

de Mis ter gedachtenis aan de Blijde Boodschap des Engels aan Maria en ter herinnering aan de blijde verwachting van de H. Maagd op Quatertemperwoensdag (zie Quatertemperdagen) van den → Advent gezongen.

De G. M. wordt gecelebreerd aan het Maria-altaar, in den vroegen morgen en met veel lichten. Zij kwam in de 14e eeuw in zwang, als een z.g. Noodmis, waarvan men — ook wel om bijgeloovige redenen — hulp verwachtte in allerlei nooden. Om deze bijzondere kracht, welke men haar toeschreef, werd zij Gulden Mis genoemd, d.i. krachtdadige mis. In sommige streken werd zij de „Krachtigste Mis” genoemd, ook wel „Rorate-Mis”, naar het eerste woord van den → Introitus of „Missus-Mis” naar het eerste woord van het → evangelie, of ,,Messias-Mis”. Vroeger heette ze ook nog „Duivekedaalsmis”, omdat eertijds het gebruik bestond om bij het evangelie dezer mis een duif uit het gewelf der kerk neer te laten, als symbool van de nederdaling van den H. Geest over Maria, die in het evangelie verhaald wordt.

Men kwam ertoe deze Maria-mis op Quatertemper-woensdag te vieren, omdat deze dag beschouwd werd als bijzonder aan Maria toegewijd. Inderdaad was de → statie in de basiliek van Maria de Meerdere en in de misliturgie van dezen dag zijn verschillende deelen gewijd aan het aanstaand maagdelijk moederschap van Onze Lieve Vrouw, namelijk epistel, evangelie en communie.

< >