Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 22-10-2019

Simon Stevin

betekenis & definitie

Wis- en natuurkundige en ingenieur. * 1548 te Brugge, ♰ 1620 te Leiden of Den Haag. Was eerst in den handel; vestigde zich, na reizen door Europa, in de N. Ned.; ingeschreven te Leiden 1583; na 1592 in nauwe relatie tot prins Maurits,als leermeester, raadsman, hoofd van den waterstaat, generaal-kwartiermeester. Schreef over wiskunde, statica, hydrostatica, water- en vestingbouwkunde, zeevaartkunde. aardrijkskunde, sterrenkunde, boekhouden, administratie, logica, politiek.

Vooral van belang om invoering van decimale breuken en ontwikkeling van statica en hydrostatica. Bij zijn tijdgenooten bekend om waterbouwkundig werk (inundatie als verdedigingsmiddel) en om zijn zeilwagen (snelheid 35 km per uur). S. schreef veel in het Nederduitsch, overtuigd van de waarde daarvan als voertaal voor wetenschap; verrijkte de taal met tal van termen: reden, evenredigheid, evenwijdig, evenwicht, evenaar, enz.Werken Problemata Geometrica (1583): verschillende meetkundige problemen, o.a. over halfregelmatige veelvlakken (→ Archimedes, lichamen van). L’Arithmétique (1585): rekenkunde en algebra; voor het eerst een enkele, algemeen en zonder meetkunde bewezen formule voor alle vierkantsvergelijkingen; aanvaardt negatieve wortels; vergelijkingen van graad 3 en 4. Eerste vertaling van → Diophantus in een moderne taal. La Pratique de l'Arithmétique (1585); rentetafels. Verhandeling De Thiende (fr. La Disme) over decimale breuken; eerste systematische behandeling hiervan; pleidooi voor decimale munt-, maat- en gewichtssystemen.

Dialectike ofte Bewijsconst (1585); over logica. De Beghinselen der Weeghconst; De Weeghdaet; De Beghinselen des Waterwichts (1586); over statica en hydrostatica; wet van het hellend vlak, afgeleid uit de onmogelijkheid van het perpetuum mobile; parallelogram van krachten, zwaartepunten; wet van → Archimedes; hydrostatische druk; hydrostatische paradox; kracht op den zijwand. Appendice algébraïque (1594): numerieke benadering van den wortel van een algebraïsche vergelijking. Op militair gebied: De Sterctenbouwing (1594). Castrametatio (1617). Sterctebou door Spilsluysen (1617).

Zeevaart: De Havenvinding (1599). Politiek en administratie: Vita politica (1590). Livre de Compte de Prince (1608). Materiae politicae (posth. 1649). Verzamelwerken: Wisconstige Gedachtenissen (bevat de met Maurits behandelde onderwerpen; 1608); ook in Lat. vertaling: Hypomnemata mathematica; en in de Fr. vertaling (onvoltooid): Mémoires mathématiques. Hierin bijdragen tot de perspectief.

Na zijn dood verscheen: Les oeuvres mathématiques de Simon Stevin, uitgave door A. Girard (1634); bevat niet alle werken.

S. is uitvoerig bestudeerd door H. Bosmans S.J. Samenvatting zijner onderzoekingen in Biogr. Nation. de Belg. (XXIII). Dijksterhuis.

Verdere lit. opg.: G. Sarton (in: Isis, 1934).