1° Afdeeling (residentie) van de prov. Midden-Java.
Opp. 6409 km2 (hiervan 179 773 ha droge en 184 887 ha natte sawahvelden); 2 011 616 inw. (eind 1930), w.o. 17 965 Eur., 40 651 Chin. en 2979 andere Vreemde Oosterl. Bevolking Javaansch; taal Javaansch.
S. bestaat in het N. uit een vruchtbare vlakte (irrigatiewerken), in het Z. uit heuvel- en bergland. Hoofdculturen: rijst en suiker.2° Regentschap van de gelijknamige afd.; opp. 1279 km2, 701 175 inw. (eind 1930), w.o. 16 526 Eur., 31 652 Chin. en 2581 andere Vreemde Oosterl.
3° Hoofdplaats van de prov. Midden-Java, en van de afd., regentschap en district S.; 217 796 inw. (eind 1930), w.o. 12 687 Eur., 27 423 Chin. en 2329 andere Vreemde Oosterl. S. is de derde stad van Java, reeds twee eeuwen zoowel administratief als economisch de hoofdstad van Midden-Java (in- en uitvoer grootendeels via S.). Toch wordt het laden en lossen van goederen, dat wegens het ondiepe kustwater door prauwen geschiedt, soms ernstig bemoeilijkt door den West-Moesson, een zeehaven voor S. is derhalve al een oude wensch.
Totale invoer Bruto-gewicht Waarde Jaar In tons van
1000 kg In % v. d. inv.
v. Java en Mad. In 1000-
tallen gld. In % v. d. inv.
v. Java en Mad.
1929
1930
1934
1935 346.715
291.394
147.374
133.949 17,44
17,63
17,59
16,16 123.459
104.073
36.793
31.922 17,62
18,92
19,42
18,01
Totale uitvoer Bruto-gewicht Waarde Jaar In tons van
1000 kg In% v. d. uitv.
v. Java en Mad. In 1000-
tallen gld. In% v. d. uitv.
v. Java en Mad.
1930
1931
1934
1935 661.629
491.616
386.059
350.646 16.92
16,57
16,44
15,19 88.529
58.036
25.203
28.431 15,67
16,58
13,18
15,25
S. bestaat practisch uit twee deelen: benedenstad en bovenstad. De eerste is zeer ruim gebouwd. Alle bureau’s van overheidsdiensten, alsmede handelskantoren, kazernes, winkels, de meeste hotels en ook scholen en kerken zijn daar gevestigd. Ze is zeer warm en tot voor kort ongezond [in 1906 was het sterftecijfer nog 10½%; thans (1937) 3%, vooral door verbeterde drinkwatervoorziening, volkshuisvesting, reinigingsdienst en bestrijding van besmettelijke ziekten]. De bovenstad Nieuw-Tjandi is een ideale woonstad: huizen in villatrant met tuinen. Voor de Inh. bevolking zijn in deze omgeving hygiënische woonwijken (kampongs) aangelegd. Toch wonen de meeste Inheemschen en Vreemde Oosterl. in de benedenstad.
S. is zetel van den gouverneur en van den raad der prov. Midden-Java. De gemeenteraad is voorgezeten door een burgemeester. Treinverbinding met Jogjakarta, Soerabaja, Cheribon en Batavia. Vele onderwijsinstellingen, o.a. een H.B.S. Uit Kath. oogpunt is S. mede zeer belangrijk. In 1808 werd er de tweede kerkelijke statie van Java gevestigd. Vanaf 1824 werd kerk gehouden in een eigen huis. In 1870 vestigden zich de Franciscanessen van Heijthuisen te S. De nieuwe kerk werd in 1876 ingewijd. Vooral de laatste kwart eeuw groeide het Kath. leven te S. sterk. Er zijn thans vier Kath. kerken, drie bediend door de Jezuïeten en één door de missionarissen van de H. Familie; verder de vlg. Kath. inrichtingen: Elisabeth-ziekenhuis, een weeshuis (gesticht in 1809), eenige Mulo-scholen, meerdere Eur. scholen, Holl.-Inl., Holl.-Chin. e.a. scholen, opleidingen en cursussen. Vele vereenigingen op godsd., charitatief, sociaal en politiek gebied.
Lit.: Encyclop. v. N.I.; Ver. voor locale belangen, 25 jaren decentralisatie in N.I. (1905-’30); Handelsvereen. S., jaarverslag 1935; Ind. verslag (II 1936): Gemeente Semarang 1906-’31 (jubileum-uitg.); Jaarb. 1937 (Uiter. v. h. Centr. Missiebureau te Batavia): J. H. v. d.
Velden, De R. K. Missie in N.I. 1808-1908 (1908). Brokx.
