Katholieke Encyclopaedie

Uitgeverij Joost van den Vondel (1933-1939)

Gepubliceerd op 29-10-2019

Parlementarisme

betekenis & definitie

Dit woord is synoniem van → parlementair stelsel, het wordt echter door de bestrijders van dit stelsel ook gebruikt om te wijzen op den toestand, die ontstaat, wanneer het parlementaire overwicht plaats maakt voor parlementaire oppermacht. Naar hun meening is zulks thans het geval in de West-Europ. Staten. Daarbij wordt verder gewezen op de zwakke zijden van het p. van dezen tijd: het gebrek aan een sterk en consequent gezag, de onbevoegdheid van vertegenwoordigers en ministers, de onmogelijkheid van een werkelijke controle over de werking van de uitvoerende macht, het trage tempo van den wetgevenden arbeid en zijn onbevredigende resultaten.

Het streven naar verzoening, dat aan het p. eigen is, heeft bij velen alle bekoring verloren; in de plaats van het woord verlangen zij de daad, in de plaats van de rechtsgedachte een politiek van macht en zoo noodig van geweld; de partijenstaat moet worden vervangen door een partijstaat. Deze evolutie is voltrokken in vsch. Europ. Staten (Sowjet-Rusland, het Fascistische Italië, het Nationaal-Socialistische Duitschland, e.a.); ook in Ned. en België oogsten aldus georiënteerde partijen een zekeren bijval. Zie ook → Vlaamsch Nationaal Verbond; → Rex; → Nationaal Socialistische Beweging. V. Dievoet.