Een alkaloïde, dat voorkomt in de stengels en de bladeren van de tabak (Nicotiana tabacum). Het gehalte van de tabaksbladeren aan n. bedraagt gemiddeld 2%.
N. is een kleurlooze, vluchtige, olieachtige, naar tabak riekende, zeer bittere vloeistof. Formule: C10H14N2; kookpunt: 247°, goed oplosbaar in water en in organische oplosmiddelen.
N. wordt bereid door de alkalisch gemaakte waterige extracten van tabaksafval met stoom te distilleeren. Uit het distillaat wordt de n. zuiver gewonnen.
Voor vele doeleinden is het echter voldoende de waterige extracten in vacuum in te dampen of de tabak onmiddellijk te extraheeren, bijv. met trichlooraethyleen. Oplossingen van n. en n.-zouten worden gebruikt voor het bestrijden van ongedierte op dier en plant (hop, rozen, wijnstok).
De werking van deze oplossingen is afhankelijk van het gehalte aan nicotine. N. is zeer giftig.
De chronische vergiftiging, die voorkomt bij sterke rookers, is gekenmerkt door hartkloppingen, onregelmatige pols, beven, slapeloosheid, gezichts-en maagdarmstoornissen. Bosch.
